Twee ovale schotels Gioconda
- | |
Wolfers Frères, naar een ontwerp van Philippe Wolters | |
| 1923 - 1925 (ontwerp), 1925 (vervaardiging) | |
| Op de twee schotels uit het Gioconda-ensemble, dat in de periode 1923-1925 door Philippe Wolfers werd ontworpen voor de Exposition internationale des arts décoratifs et industriels van 1925 in Parijs, is een dubbel wapenschild gegraveerd. Hetzelfde wapenschild is ook te zien in het marmerdecor boven het dressoir dat op dezelfde stand werd geëxposeerd. In het fonds Wolfers worden heel wat technische tekeningen voor zilverwerk, kristal en tafellinnen van het model Gioconda bewaard. Ze dateren uit de periode 1923 tot 1950. De schotels waren in verschillende formaten verkrijgbaar. | |
| Open in nieuw venster | |
zilver | |
vaatwerk (tafelgerei) | |
| 50 x 39.3 cm en 49.8 x 39.4 cm | |
| edelsmeedkunst |
| Verzameling | |
| Artistiek erfgoed | |
| Overheidsbezit | |
| Deze twee schotels maken deel uit van de originele inrichting van het Gioconda-ensemble. Het Gioconda-ensemble was een volledig ingerichte eetkamer – parket, wandbekleding, beeldhouwwerk, tapijt, meubelen, tafellinnen, ceramiek, kristal, zilverwerk, … – die werd ontworpen door de geroemde juwelier, beeldhouwer en zilversmid Philippe Wolfers voor de Exposition internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes die in 1925 in Parijs doorging. Het Gioconda-ensemble stond opgesteld in het Belgische paviljoen van Victor Horta en werd beschouwd als de apotheose van de Belgische inzending. De internationale jury die diende te oordelen over de kwaliteiten van de inzending kende aan het Gioconda-ensemble met het maximum der punten, een Grand Prix, de allerhoogste en felbegeerde onderscheiding toe. Met die quotering was Philippe Wolfers de enige Belgische deelnemer met dat uitzonderlijke eindresultaat. Enkel in de Franse inzending kon de beroemde Jacques-Emile Ruhlmann Wolfers evenaren. Het Gioconda-ensemble in zijn geheel en alle afzonderlijke interieurelementen, en meer bepaald het zilverwerk, worden internationaal beschouwd als de iconen van de Belgische art deco. Gioconda werd ontworpen volgens een bijzonder doordacht ontwerpprincipe met een bijzondere geschiedenis. Toen tijdens Wereldoorlog I de materialen schaars waren en de artistieke creativiteit quasi stil kwam te liggen, schreef Philippe Wolfers een lijvige cursus bestemd voor de studenten decoratieve kunsten van de Brusselse École Bisschoffsheim. Philippe Wolfers was bestuurder van die school. De kunstenaar reageerde daarmee tegen het onderwijs van de decoratieschilder Adolphe Crespin, de vaktitularis, die zijn lessen ‘naar de natuur’ gaf. In tegenstelling tot Crespin, waarvan het decoratieve principe werd gestoeld op het stileren van de elementen uit de fauna en flora (= Belgische art nouveau) ging Philippe Wolfers uit van de combinatie van en het schuiven met geometrische vormen en lichamen. Gioconda is daarvan de eerste concrete realisatie die door het succes geoogst op de Parijse tentoonstelling in 1925, een jarenlang succes kende, niet alleen van het model, maar tevens van het ontwerpprincipe dat na 1925 een ruime toepassing kende. De basis van het gehele Gioconda-ensemble is de ronde zilveren schotel. Door twee tienhoeken in elkaar in te schrijven en overhoeks te draaien ontstaat het ritmische driehoeksmotief. De geometrische vorm en het driehoeksmotief, beide in al hun combinaties, bepalen elk interieurelement: twaalfhoekige schotels, zeshoekige buffetkasten met decoratief ruitmotief, het zijn maar enkele van de voorbeelden om aan te tonen dat het basisconcept oneindig veel variaties bood én bovendien bijdroeg tot een bijzondere homogeniteit van het geheel. Onmiddellijk na de tentoonstelling van 1925 verwierf het Gioconda-ensemble een legendarische status. Dat kwam niet alleen door het overdonderende succes in Parijs, tijdens het terugtransport brandde de vrachtwagen aan de Frans Belgische grens uit en werden quasi alle interieurelementen vernield. Hoewel het model Gioconda als zilverlijn werd gecommercialiseerd door Wolfers Frères, de zilversmederij waarvan Philippe Wolfers artistiek directeur was, zijn, met uitzondering van deze twee ovale schotels, geen originele elementen van het Gioconda-ensemble meer bekend. Al het originele zilverwerk droeg het gegraveerde wapenschild zoals dat op deze schotels voorkomt. Dat wapenschild is fictief en werd speciaal voor de tentoonstelling ontworpen en op het zilverwerk gegraveerd. Het verhaal dat door het Belgische commissariaat werd verspreid, luidde immers dat Philippe Wolfers het ensemble speciaal voor het jachtpaviljoen van een graaf had ontworpen – vandaar de zeven pareltoppen. De graaf had het zo mooi en bijzonder gevonden dat het eerst op de tentoonstelling in Parijs moest worden getoond alvorens het definitief bij hem moest worden geïnstalleerd. Het feit dat deze schotels dat fictieve wapenschild dragen, bewijs. | |
| nee | |
| Open in nieuw venster | |
| 21 juni 2023 | |
| 18 oktober 2023 |
| divers | |
| DIVA, museum voor diamant, juwelen en zilver | |
| Suikerrui 17 -19, 2000 Antwerpen | |
| - |
|
