Van Nispenschaal
- | |
Rombout de Rasier | |
| 1625 | |
| Het randschrift op de schaal gaat als volgt: “VAN NISPEN den Provoost heeft den Penninck gegeven / Aen Hunn’ HOOGHEDEN vroom van weghen het SERMENT / Als sesthien hondert Iaer en vyfthien wert geschreven / Op sesentwintich Oost soot elck een is bekent. / Maer als VAN NISPEN Haer de Camer wilde wysen / Daer die van het SERMENT Iustitie doen met Raet / Kreech hy op Syn versoeck voor antwoort weert om prysen / Dat in dese schael in Spaensch gescreven staet”. In de banderol op het relief werd een Spaanse tekst geschreven: “Yo dexo la Iusticia a su cargo para administral la bien” (Ik laat de justitie ten uwen laste, om die goed te beheren). Onder de twee in elkaar grijpende handen staat de leuze “Concordia / res parvae / crescunt”. | |
| Open in nieuw venster | |
zilver | |
zilversmeedkunst | |
| hoogte 26.2 cm, Ø schaal 29.5 cm, Ø voet 13.2 cm | |
| edelsmeedkunst |
| Individueel voorwerp | |
| Artistiek erfgoed | |
| Privébezit | |
| Deze zeer brede schaal toont in hoog reliëf het gedreven tafereel van het bezoek van de aartshertogen Albrecht en Isabella aan de Munt te Antwerpen op 26 augustus 1615. Bij deze gelegenheid werd hun een erepenning aangeboden door Balthasar van Nispen. Op de onderschaal zijn gedreven: Sint-Pieter en de door een vis aangereikte penning; Sint-Elooi als patroon van de munters; Sint-Michiel de de duivel bestrijdt (de Munt van Antwerpen was gelegen aan de Sint-Michielsstraat). Op de stam en de voetwelving staat het wapen van Balthasar van Nispen en zijn vrouw Maria de Moy en het wapen van de Brabantse Munt tussen trofeeën van muntersalaam. Door zijn uitzonderlijke grootte en door de aanwezigheid van een tegencuppa onder de schaalbodem is ook het gewicht van het object bijzonder indrukwekkend: 2,041 kg. De schaal is niet gemerkt en wordt aan zilversmid en stempelsnijder Rombout Rogiers toegeschreven. De tazza werd ter nagedachtenis van Balthasar van Nispen (1581-1621) in 1625 vervaardigd. Op 16 mei 1587 volgde Van Nispen zijn vader Cornelis als muntmeester te Antwerpen op en in 1615 werd hij provoost van de munt. Wat de iconografie betreft kan de voorstelling van Albrecht en Isabella beschouwd worden als een allegorie. Als provoost zetelt Van Nispen als afgevaardige van de munters in de rechtbank van de munt en kan de overhandiging van een munt aan de aartshertogen als een teken van trouw worden beschouwd. De schaal is een uitzonderlijk voorbeeld van Antwerps edelsmeedwerk dat gelinkt kan worden aan de geschiedenis van de munt en de rol van Albrecht en Isabella op dat vlak (artistieke waarde, belang voor het collectieve geheugen). | |
| nee | |
| Open in nieuw venster | |
| 23 maart 2023 | |
| 9 augustus 2023 |
| 2007.1 | |
| Snijders&Rockoxhuis | |
| Keizerstraat 10, 2000 Antwerpen | |
| Open in nieuw venster |
| ||||||||
|
