Graflegging van Christus
- | |
onbekende vervaardiger | |
| circa 1400 | |
| De figuren tekenen zich af tegen een vergulde achtergrond, versierd met grof ponswerk dat de lichtreflectie op het goud verhoogt. De schuin opgestelde dekplaat en stenen kist met de dode Christus beheerst het voorplan. Zes personages bewenen het levenloze lichaam van Christus. De geprofileerde lijst in vierpasvorm was oorspronkelijk verguld en maakt integraal deel uit van het beschilderde oppervlak. Het schilderij kan gefungeerd hebben als een visuele hulp voor meditatie en private devotie. De narratieve scène wordt in dergelijk geval als het ware een icoon. Het is ook mogelijk dat het schilderij onderdeel was van een groot ensemble van paneeltjes in vierpaslijsten die de verschillende Passiescènes in beeld brachten. | |
| Open in nieuw venster | |
olieverf, paneel (hout), hout, eikenhout | |
schilderingen | |
| 21 x 21 x 1.7 cm | |
| pre-Eyckiaanse panelen |
| Individueel voorwerp | |
| Cultuurhistorisch erfgoed | |
| Overheidsbezit | |
| Er zijn iets minder dan twintig pre-Eyckiaanse panelen in de wereld bewaard gebleven. Het Gentse paneel is bijgevolg een uiterst zeldzaam kunstwerk. Dit bijzonder waardevolle schilderij is een unieke getuige van de schilderkunst vóór die van de gebroeders Van Eyck en andere Vlaamse Primitieven en heeft bijgevolg een bijzondere waarde voor het collectieve geheugen. Het paneeltje vormt een schakel in de ontwikkeling van de schilderkunst want biedt zowel schildertechnisch als wat de gebruikte materialen betreft, heel wat nieuwe inzichten aan. Zo werd bijvoorbeeld op enkele plaatsen een gegraveerde tekening in de grondlaag ontdekt zodat de geschilderde delen van de vergulde achtergrond werden gescheiden. Maar ook in de voorbereiding van de schildering zelf werd gebruik gemaakt van enkele gegraveerde lijnen, wat bijzonder is. De ijkwaarde van dit werk ligt voornamelijk in de nauwe relaties met de miniatuurkunst op perkament uit het begin van de vijftiende eeuw. Het toont de kruisbestuiving tussen deze beide kunsttakken aan. Zo zijn er compositorische overeenkomsten met een miniatuur met de Graflegging van Christus in een Brugs manuscript en de Spieghel der Menscheliker Behoudenisse van rond 1410 (Londen, BL, Add. Ms. 11575). Ook konden er stilistische en schildertechnische verbanden gelegd worden tussen het Gentse paneel en het verfijnde pre-Eyckiaanse Torenretabel met scènes uit de kindsheid van Christus van circa 1390-1400 uit de Zuidelijke Nederlanden (Antwerpen, Museum Mayer van den Bergh en sedert 7 april 2009 beschermd als Topstuk). Vormelijke overeenkomsten met de Triniteitstriptiek (Berlijn, Gemäldegalerie) betreffen vooral de vierpasvorm. In iconografisch opzicht getuigt dit Gentse paneel van de groeiende devotie die er rond 1400 bestond voor de Passie van Christus waarbij de expressie van medelijden en verdriet een uitdaging was voor de kunstenaar. | |
| nee | |
| Open in nieuw venster | |
| 12 december 2022 | |
| 3 februari 2023 |
| 1914-CF - objectnummer KIK: 102586 | |
| Museum voor Schone Kunsten Gent | |
| Ferdinand Scribedreef 1, 9000 Gent | |
| Open in nieuw venster |
| ||||||||
|
